Rok 2021 to okrągła, osiemdziesiąta rocznia istnienia Stowarzyszenia Inżynierów Polskich w Kanadzie (SIPwK), jednej z najstarszych organizacji w Kongresie Polonii Kanadyjskiej (KPK).

Historia Stowarzyszenia Inżynierów Polskich w Kanadzie sięga pierwszych lat II-giej Wojny Światowej, kiedy po zakończeniu kampanii wrześniowej, wielu polskich inżynierów znalazło się poza granicami kraju. Podobnie jak w innych organizacjach polonijnych na całym świecie, pierwsze lata połączyły ludzi o wspólnych zainteresowaniach, celem przetrwania II Wojny Światowej, aby po jej zakończeniu powrócić do wolnej ojczyzny.

Na jesieni 1939 roku powstało Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Polskich we Francji, a w końcu roku 1940, Stowarzyszenie Techników Polskich w Wielkiej Brytanii.

W początkowych latach II Wojny Światowej Kanada rozbudowywała swój przemysł obronny i odczuwała brak wyszkolonej kadry technicznej. Podczas swej wizyty w Londynie, kanadyjski minister dostaw wojskowych C. D. Howe zainteresował się możliwością sprowadzenia do Kanady polskich specjalistów. Wkrótce doszło do zawarcia umowy, na mocy której polscy inżynierowie i technicy mieli przybyć do Kanady na wizy okresowe. W dniu 17 lutego 1941 w Londynie odbyło się zebranie STP, na którym postanowiono, że członkowie po przybyciu do Kanady zorganizują koło Stowarzyszenia Techników Polskich z Wielkiej Brytanii.

Pierwsza grupa polskich inżynierów, w liczbie około 20, wylądowała w porcie Halifax w marcu 1941 roku. Zgodnie z postanowieniem podjętym w Londynie, inżynierowie, którzy znaleźli się w Kanadzie, zwołali w Ottawie zebranie, dnia 15 czerwca 1941 roku. Decyzją o historycznym znaczeniu, podjętą podczas tego zebrania, było przyjęcie wniosku o utworzeniu samodzielnego Stowarzyszenia Techników Polskich w Kanadzie z niezależnym zarządem i komisją rewizyjną, a nie jak poprzednio planowano, koła STP z Wielkiej Brytanii na terenie Kanady.

Zebranie w Ottawie, z dnia 15 czerwca 1941, z udziałem 29 członków, zapisane jest w kronice Stowarzyszenia jako I Walny Zjazd.

Przez ponad dwa dziesięciolecia niemal wszystkie walne zjazdy odbywały się w Montrealu, gdzie kwitło życie polonijne. W kolejnych latach ciężar działalności Stowarzyszenia przeniósł się do Toronto.

Były różne etapy w życiu Stowarzyszenia. Na przestrzeni 80 lat, polscy inżynierowie, dzięki wysokim kwalifikacjom zawodowym, oddali duże zasługi dla przemysłu kanadyjskiego, co podniosło opinie u władz kanadyjskich o Polakach.

Ta pierwsza grupa, przybyła w roku 1941, oddała duże zasługi dla wojennego przemysłu kanadyjskiego. W latach 1944 i 1945 Stowarzyszenie wydawało własny kwartalnik pod nazwą „The Polish Engineering Review”, przekształcony w 1946 r. w „Biuletyn Stowarzyszenia”, który przetrwał do lat obecnych jako „The New Link”.

W pierwszych latach powojennych nastąpił w Stowarzyszeniu okres krytyczny. Niepokojące wieści z Polski nie skłaniały do powrotu. Większość członków STP zdecydowała się pozostać w Kanadzie. Stanęli w obliczu wielu trudności rodzinnych i zawodowych. Przemysł kanadyjski zaczął się przeorganizowywać z wojennego na pokojowy, co dla wielu oznaczało utratę lub zmianę pracy, często też zmianę miejsca zamieszkania. Stowarzyszenie przestało być organizacją skupiającą ludzi, dla których pobyt w Kanadzie był tylko etapem w oczekiwaniu na możliwość powrotu do Polski.

Z inicjatywy Oddziału Toronto, rozpoczęto starania w Urzędzie Imigracyjnym o sprowadzenie do Kanady kolegów z różnych zakątków świata. W wyniku tych starań przyjechało do Kanady, za poręczeniem Stowarzyszenia, kilkuset inżynierów i techników.

W latach 50-tych zaczęli przybywać do Kanady byli żołnierze polskich formacji wojskowych na Zachodzie, którzy po zdemobilizowaniu znaleźli się w Wielkiej Brytanii i tam, korzystając z pomocy rządowej, podjęli studia. Wielu spośród nich aktywnie włączyło się do działalności w Stowarzyszeniu.

Lata 60-te i 70-te to okres mniejszego napływu imigracji i wzmożonej działalności STP w Kanadzie. Kwitło życie towarzyskie. Organizowane były odczyty, regularne spotkania tzw: „herbatki” i doroczne bale karnawałowe, z udziałem gubernatora Kanady i ważnych osobistości z życia politycznego.

Po sierpniu 1980 rozpoczęła się największa od czasu zakończenia II-giej Wojny Światowej fala imigracyjna. STP w Kanadzie aktywnie zareagowało na zaistniałą sytuację. Były organizowane kursy przygotowania zawodowego dla nowoprzybyłych inżynierów i techników przy finansowym poparciu Ministerstwa Imigracji i Zatrudnienia. Odbywały się kursy komputerowe prowadzone przez wykładowców z STP w Kanadzie i comiesięczne prelekcje na tematy związane z poszukiwaniem pracy i przystosowaniem do życia w tym kraju. Wielu nowoprzybyłych znalazło dach i wyżywienie u członków Stowarzyszenia, których sytuacja w Kanadzie była już ustabilizowana.

W wyniku przemian i odzyskania przez Polskę suwerenności w roku 1989, przed Stowarzyszeniem stanęły nowe zadania. W 1990 roku, pod egidą STP w Kanadzie powstał Komitet Technologicznej Współpracy z Polską. Szczególne znaczenie miała też współpraca z kanadyjskimi firmami.

W październiku 1996 r. zmieniono dotychczasową nazwę, Stowarzyszenie Techników Polskich, na Stowarzyszenie Inżynierów Polskich w Kanadzie (SIPwK), co odpowiada oficjalnej angielskiej i francuskiej nazwie.

Inżynierowie polskiego pochodzenia zajmowali poważne stanowiska w Kanadzie. Sylwetki wybitnych inżynierów polskich były przedstawiane przy różnych okazjach. Można sięgnąć do dawnych biuletynów „The New Link” https://www.polisheng.ca/k/the-new-link/

Obok trzech oddziałów, w Montrealu, Ottawie i Toronto, istniejących od początkowych lat Stowarzyszenia, w latach 60-80-tych działał oddział Sarnia. W następnych latach powstawały oddziały w innych skupiskach polonijnych Edmonton, Calgary, Vancouver, London, Niagara, Peterborough, Oshawa, Hamilton. Były próby utworzenia oddziałów w kilku innych miejscach. Większość z tych oddziałów nie rozwinęła w pełni swojej działalności.

Obecnie SIPwK posiada oddziały w siedmiu miastach Kanady: Edmonton, Hamilton, Kitchener, Mississauga, Montreal, Ottawa i Toronto.

SIPwK posiada stronę internetową https://www.polisheng.ca i wydaje drukowany magazyn “The New Link”, który zamieszczony jest też na stronie internetowej. Siedzibą jest dom SPK przy 206 Beverley St. w Toronto, ON.

Oddziały prowadzą działalność w swoich miastach, gdzie odbywają się spotkania, odczyty i imprezy.

80-lecie stanęło przed nieoczekiwanym wyzwaniem, jakie przyniosła światu pandemia koronawirusa. Zamknęły się otwarte dotąd formy działalności. Wirtualne połączenia zastąpiły bezpośrednie kontakty i spotkania.

Stowarzyszenie obecnie pracuje nad organizacją 80-go jubileuszu w zdrowych i normalnych warunkach w 2021 roku.

Pics from the Canadian Polish Congress, www.kpk.org