Noon isang taon mayroon isang dating cenator at TB komentator na tinanggal nang CNN dahil sa kanyang sinabi “Tayo’y bumuhay nang bayan parang wala…mayroon tayong maga katutubong Amerikano pero…wala masyadong katutubong Amerikano sa Amerikano kultura sa grupo nang maga batang konsebativo nag pulong noon Abril para makinig sa kanyang pananalita tungkol sa maga rehiligion kahalagahan nang Uropian maninirahan sa US.

Bakit kahalagahan nang rehilion na maari mong itanong. Rick Santorium ay Romano Katoliko. Ang Katutubong Amerikanong Jornalista Samahan nakita ito opensibo at insulto na hinigi ang kanyang pagtangal sa CNN. Ang asosasion ay nag labas nang kanilang ulat: sa makahulugan pagtanggal sa miliniang-katagalan pananatili nang Katutubong Amerikano at ang genoside na dinulot sa kanila nang Kristiano maninirahan pinalitan at pinalaki ang kanilang koloni sa Estados Unidos Amerika, siya (tinutukoy si Santorum) ginalit ang marami sa loob nang Katutubong Amerikan komunidad at sa labas.

Itong nakaraan na lingo na sasihan natin ang pag papatumba nang stauwa ni Egerton Rayerson na nag ayos sa Kanadian pang publiko paaralan sistema. Kapunapuna ang kanyang naitulong sa edukasion kaya naman na pinagalanan ang isang unibersidad sa kanya. Pero siya ay kinilala rin na gumawa nang pang tahanan na eskuwelahan sistema at itong pagkakilala sa kanya ay kinagalit nang maga nag proprotesta para babuyin, pabagsakin at putulin ang ulo matapos matagpuan ang 215 na labi nang maga katutubo bata na naninirahan sa dating tahanan nang eskuwelahan lugar sa Kamloops, BC. Nakita kong na malungkot na kinalabasan na marahil na mahabang walang katapusan na legasi. Kanada’s pang publikon paaralan sistema ay naglaan na libreng edukasion sa maga batang tao na iba ibang denominasion at nag bigay na pag kakataon makaron nang maga politiko at sikat na ang iba ay patuloy ang pag unlad sa dulo nang kanluran.

Noon George Floyd protests ay umaabot sa Kanada, ang statwa sa Queen’s Park ni John McDonald ang unang Prime Ministro nang Kanada ay sinabugan nang kulay pink na pintura. Queen’s Park legislature ay hindi na nag hintay pang muling para ito ay bastusin uli, binalot ito nang itim na plastik at tinago sa loob nang legislature. Malungkot na pang yayari para sa sikat na pagalan nang historia nang Kanada.

Maga pagunahin bayan katulad nang Aliman, Amerika at Kanada lahat ay mayroon madilim na historia. Ang Aliman ay mayroon talagang na kahindik hindik tungkol sa Nasisim na ang maga Alimania ay gustong malimutan. Ang bayan ay ginagawa ang lahat para makapag patawad maga rituwal pag mamalasakit at pang hihintindi mula pa noong dekada nang 60’s. Monument, pagtuturo, gawa nang arte, arketektura, paguutos at publikon patakaran ngayon pinalalabas na ang bayan ay nag ampon nang isang salawikain “huwag kalimutan” na pinag usapan ni Michele L. Norris opinion kolomnista nang Washington Post sa kanyang artikulo nitong 3 Hunio 2021, “Aliman ay hinaharap ang kahindak hindak na nakaraan. Magawa kaya din natin pareho?” Ang Tulsa masaker lumalabas na ang pokus nang Amerika noon ang Prisidente Biden ay binisita ang lugar kung saan nangyari 100 taon na lumipas. Hindi karamihan nang Amerikano ay nakakaalam na 300 itim na tao ang maga pinatay sa maunlad na lugar nang lunsod nang maga puting tao dahil sa walang ka tunay an na kuwento tungkol sa isang puting babae at itim na lalaki. Ang US ay may pangit na historia tungkol sa pang alipin at resisim na patuloy hangang ngayon

maga araw. Nang umapaw dahil sa pag kamatay kay George Floyd sa maga kamay nang polis opisial, statwa ni Columbus at Confederates ay nagtumbahan.

Ako pang sarili ay hindi sang ayon sa pag sira o pag alis nang statwa nang maga taong tumulong sa kabutihan nang bayan. John McDonal ay hindi lamang na siya ay unang Ministro nang Kanada. Siya ay tumulong para buhayin ang bayan. Pero ito ay ginawa niya sa balikat nang maga indiginous na tao at dahil dito ang kanyang statwa sa Queens Park ay sinabugan nang pink na pintura na marahil ito rin ang maga taong nag sabug nang pink na pintura sa statwa ni Ryerson.

Miss Norris nang Washington Post binanggit ang salitang “koleksion pangiisip” tinutukoy ang maga grupong tao na natatandaan maga nakalipas na pangyayari disapering ang bayan pag kilala at kaluluwa. Historia ay kuwento na pangyayari kadalasan binabanggit sa pamamagitan salitang galing sa bibig at pinapasa sa maga batang henerasion nang nakakatandang henerasion. Ito ay tinatala at pagkaraan ay tinuturo sa iskuwelahan. Noon ako ay nag aaral, natutunan ko na isang Portugese na si Ferdinand Magellan ay na diskubre ang Pilipinas. Noon lumaon na nasa unibersidad ako ang historia ay napalitan. Mayroon na maga intilihenteng taga ulat na hinamon at pinag talunan ang salitang “diskubre” at binigyan nang katanugan na kung bakit diskubre ang ang ginamit, samantalang itong bayan na ito ay matagal nang nandiyan, nag susumikap, nakikipag palitan na nang negosyo sa maga Moro at Intiks na ang barok nila ay pumapasok sa karagatan nang Pilipinas.

Ako sa aking pag iisip ay dapat pabayaan ang maga istatwa sa kanilang kinalalagyan para ang maga tao magunita na kung ano ang pinagdaan nang bayan kung papaano nakarating sa kasalukuyan kinalalagyan. Si Henry Olsen isa rin opinion kolomnista nang Washington Post sinabi sa kanyang artikulo, “ang maga kalaban nang maga istatwang grupo ay lumiko sa maga kalukuhan” petsa ika 22 nang Hunio 2020, “ pinagbabagsak at pinag babastos istatwa nang nasional na nakadiskubre o bayani hindi lang nag papakita nang pagka ignorante nang historia pati na ang pang asulto sa prinsippio nang Western sibilasion na para gumalaw ang resial proggessio ay tumuloy.

In the pic: Estatua ng Reyna Victoria sa harap ng Queen’s Park Legislature