Ang kulay ko ay nalalagas. Huwag kang mag alala hindi ito Kobid. Hindi naman ako nasa kimo. May maliit na bukol sa mutha ko. Parang tagyawat. Maaring pumasa ito bilang isang tagyawat. Alam ko hindi tagyawat ito dahil mahigit nang isang taon na nandito ito. Kung ako’y mamatay sa pandemia wala akong kilay at puno nang tagyawat ang mukha. Hinahanap morning iyon dati kong mukha na puno nang kilay at walang tagyawat. Pero ganyan talaga ang buhay hindi mo maari ang lahat.

Kabang ang pandemia ito ay tumatagal na kulong sa bahay marami akong na pupuna. Katulad ngayon nang nauubusan ako nang hiniga matapos akong mag linis nang toylet. May mga oras nang gabi ako’y nagigising. Katulad ngayon alas 4:00 nang umaga, hindi naman ako mag gagatas nang baka o kung ano pa man. Katulad ngayon napuna ko na Humana at dumami ang puti kong buhok bago noon nag umpisa ang pandemia. Ang mga pagupitan ay saradong lahat na hindi ko kasalanan. Katulad din nang pag papatigin nang dugo nang mahigit isang taon na. Hindi ko rin gusto. Ayokong may marinig na sa sabihin nang doktor. 

Sa Amerika lang mayroon 30 milliones na tao na hindi nalalaman ang mga diprensia sakit nila. Ngayon mas maraming dahilan kung bakit hindi sila dapat pumunta sa ospital. 1)Hindi nila makita ang duktor nila. Ang birtuwal na pakikipag usap ay hindi sapat. 2) At kung sila ay kailagan maiwan sa ospital, visits ay hindi puwede. Lalo silang nawala sa mundo. 3) Takot na mahawa nang Kobid sa ospital (masyadong maliwanag) 4) Pagiging nerbioso sa pakikipag kita para sa takdang mydikal pang kukulsulta na mag karoon nang init ulo sa problema ang pag galing. 5) Ang hindi pag ka karoon nang pang asikaso matapos ang pag tira sa ospital, katulad nang mga sumusunod na prosesso, at pag sasanay sa pananalita.

Sa may kronik na sakit pananaw isang pag aaral ay nakita na pinakka tama sa basehan nang numero bagong pag sisiyasat sa anim na majur nang kanser; suso kanser, sa kolorektar kanser, sa baga kanser, pangkreas kanser, gaskratik kanser, at ensophagus kanser. Pag katapos kinumpara nila sa mga numiro na binilang nila noong may kobid 19 pandemia. Sa anim na kanser pinagsama mayroon na bagsak na 46.4%. Sa pag haka haka, maaring kalahati natin ay nag lalakad sa kalsada nitong pandemia na walang kaalamalam na mayroon na pala tayo nang kanser.

Itong maga hindi nakita o nalaman ay hindi lang para sa maga matatanda. Sa totoo lang mayroon lumabas na pag sisiyasat na mula 2009-2018 mayroon mabilis na pag agat nang may maga may malalang sakit sa maga bata simula edad nang 15 annos hangang 24. Sa kasalukuyan panahon ang insidente grabeng sakit at sakit sa pag iisip ay nadagdagan nang 11%. Ano ang magiging klase na numiro nito matapos tayo makalabas sa pandemia?

Mayroon na maga ka akit akit na paraan na puwedeng gamitin sa atin kagustuhan na hindi tayo kailagan maging isang kalusugan taga alaga o propessional/tagasulit para malaman natin ang impormasion o kailagan nang sekretong salita para malaman.

Chronic Disease Dashboard – BC Centre for Disease Control:

http://www.bccdc.ca/health-professionals/data-reports/chronic-disease-dashboard

Toronto Health Status – Population Health Status Indicator (PHSI) Dashboard:

http://www.ontariohealthprofiles.ca/torontohealthstatus/2_AdultChronicDisease.php

Parehong impomasio na titter noon maga 2017 para sa data para sa nagagailagan pero Ito’y nag bibigay sa atin kaisipan nang bagay kung saan tayo naroroon sa kasalukuyan.

 Mahalagang bigyan pansin ang BC dashboard para sa kronik na sakit. Pinakamataas na lista ay ang damdamin at pangaalala kaguluhan. Pumapagalawa ay ang altapresion. Kung noon 2017-2018, damdamin at pangaalala kaguluhan ay nasa retio na 20 kada 1000 tao, gano karami ito sa 2021 pag natapos ang pag sasarado?

Nasa bahay tayong lahat at napapansin natin maga bagay. Nunal na lumalaki. Mata na lumalabag, Gilagig na lumalalim. Noong dekada nang 17 ang manunulat na si Moliere ay gumawa nang biro tungkol sa pagiging hypokondrak sa “Le Malade Imaginaire”. Ito nga ba ay lahat sa pag iisip lamang? Pero ang lahat na Ito’y sinulat niya kasalukuyan mayroon plegue.